Thì Quá Khứ Đơn, Hiện Tại Hoàn Thành Và Hiện Tại Hoàn Thành Tiếp Diễn

Khi nói về các sự kiện hoặc hành động đã xảy ra trong quá khứ, chúng ta có nhiều cách diễn đạt khác nhau tùy vào ngữ cảnh. Một trong những thì phổ biến nhất để diễn tả điều này chính là thì quá khứ đơn.

• Định Nghĩa

Thì quá khứ đơn được sử dụng để diễn tả những hành động hoặc sự kiện đã xảy ra và kết thúc trong quá khứ. Đây là thì phổ biến khi kể chuyện, mô tả các sự kiện lịch sử hoặc nói về những trải nghiệm đã qua với mốc thời gian cụ thể.

• Công Thức

Để sử dụng thì quá khứ đơn một cách chính xác, chúng ta cần nắm vững cấu trúc của nó.

Câu khẳng định:

Trong câu khẳng định, thì quá khứ đơn được sử dụng để diễn tả một hành động đã xảy ra và kết thúc trong quá khứ

Ví dụ 1: I had a dog in the past. (Tôi đã từng có một con chó trong quá khứ)

Câu phủ định:

Để diễn tả một hành động không xảy ra trong quá khứ, chúng ta sử dụng cấu trúc câu phủ định của thì quá khứ đơn như sau.

Ví dụ 2: Yesterday, I didn't complete the work you asked for. (Tôi đã không làm công việc bạn yêu cầu ngày hôm qua)

Câu nghi vấn:

Bạn muốn hỏi ai đó về chuyện trong quá khứ nhưng vẫn giữ lịch sự? Thì quá khứ đơn sẽ giúp bạn diễn đạt ngay.

Ví dụ 3: Did you clean up the room after the party? (Bạn đã dọn dẹp phòng sau bữa tiệc chưa)

• Chức Năng & Cách Sử Dụng

Diễn tả hành động đã xảy ra và kết thúc hoàn toàn ở quá khứ

Ví dụ 4: They moved to this apartment in 2024. (Họ chuyển đến căn hộ này vào năm 2024.)

Diễn tả một chuỗi hành động xảy ra dạng liên tiếp của quá khứ

Ví dụ 5: I counted the quantities, checked the quality, and reported to management (Tôi đã đếm số lượng, kiểm tra chất lượng và báo cáo quản lý)

Diễn tả thói quen trong quá khứ (thường đi kèm với "used to" hoặc "would") 

Ví dụ 6: I used to remember a lot of famous poems from around the world. (tôi từng nhớ rất nhiều bài thơ nổi tiếng trên thế giới)

Diễn tả một thời điểm cụ thể trong quá khứ

Ví dụ 7: This unique building was built in the 19th century. (Công trình độc đáo này được xây dựng vào thế kỉ 19)
 

• Dấu Hiệu Nhận Biết

Thì này thường đi với những từ ngữ hoài niệm về quá khứ như yesterday (hôm qua), in the past (trong quá khứ), ago (cách đây), in 2018 (trong một thời gian cụ thể).....

Trong giao tiếp và ngữ pháp tiếng Anh, có những tình huống mà chúng ta không thể sử dụng cả ba thì hiện tại hoàn thành hiện tại hoàn thành tiếp diễn và quá khứ đơn để cùng nói về hành động liên quan đến quá khứ nhưng vẫn có ảnh hưởng đến hiện tại được. Khi đó, chúng ta cần biết chính thì hiện tại hoàn thành là để diễn tả điều này một cách chính xác.

• Định Nghĩa

Thì hiện tại hoàn thành (present perfect) là "cầu nối thời gian" để diễn tả những hành động bắt đầu trong quá khứ nhưng vẫn còn liên quan đến hiện tại. Nó giúp nhấn mạnh kết quả, trải nghiệm hoặc sự kéo dài của hành động theo thời gian.

• Công Thức

Để sử dụng thì này một cách chính xác, chúng ta cần nắm vững cấu trúc của nó. Dưới đây là công thức cơ bản

Câu khẳng định

Đây là dạng câu được sử dụng phổ biến nhất và giúp chúng ta diễn tả những hành động đã hoàn thành hoặc những trải nghiệm đã có.

Ví dụ 8: I have studied English for more than 15 years. (Tôi học tiếng anh đã hơn 15 năm)

Câu phủ định 

Bên cạnh việc khẳng định những điều đã xảy ra, chúng ta cũng cần biết cách phủ định chúng.

Ví dụ 9: She hasn't contacted me since she graduated from university. (Cô ấy không liên lạc với tôi từ khi tốt nghiệp đại học)

Câu nghi vấn 

Bạn đã bao giờ thắc mắc về một sự việc xảy ra trong quá khứ mà kết quả của nó còn liên quan đến hiện tại chưa? Chúng ta cùng tìm hiểu cách sử dụng câu nghi vấn trong thì hiện tại hoàn thành để hỏi về những điều như vậy nhé!

Ví dụ 10: Have you finalized the report I gave you? (Bài báo cáo tôi giao cho bạn đã làm xong chưa?)

• Chức Năng & Cách Sử Dụng

Hành động đã xảy ra trong quá khứ nhưng vẫn để lại dấu ấn ở hiện tại

Ví dụ 11: I have badly broken my phone. (Tôi đã làm vỡ nghiêm trọng điện thoại của mình)

Hành động khởi đầu từ quá khứ và đến giờ vẫn tiếp diễn

Ví dụ 12: She has lived a vegetarian lifestyle for years. (Cô ấy sống cuộc sống của người ăn chay nhiều năm rồi)

Diễn tả trải nghiệm trong đời (thường đi với "ever" hoặc "never") 

Ví dụ 13: Have you ever experienced waterfall sliding in Da Lat? (Bạn đã từng trải nghiệm trượt thác ở Da Lat chưa?)

Diễn tả hành động vừa mới xảy ra (thường đi với "just")

Ví dụ 14: I've just completed the first part of the presentation. (Tôi chỉ vừa mới hoàn thành phần đầu của bài thuyết trình)

Hành động lặp lại nhiều lần trong quá khứ và có thể còn tiếp diễn, như một thói quen chưa dừng lại

Ví dụ 15: We have watched Bo Tu Bao Thu three times. (Chúng tôi đã xem Bộ Tứ Báo Thủ ba lần.)

• Dấu Hiệu Nhận Biết

Bạn sẽ nhanh chóng nhận ra thì này khi thấy các từ như already (rồi), yet (chưa), just (chỉ), since (từ khi), up to now (cho đến bây giờ)....

Bạn có bao giờ muốn nhấn mạnh sự liên tục của một hành động từ quá khứ đến hiện tại chưa? Để chủ đề quá khứ đơn hiện tại hoàn thành và hiện tại hoàn thành tiếp diễn được tiếp tục, tiếp sau đây chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu rõ về thì hiện tại hoàn thành tiếp diễn.

• Định Nghĩa

Thì hiện tại hoàn thành tiếp diễn (present perfect continuous) được dùng để mô tả một hành động đã xảy ra, đặc biệt, nhấn mạnh rằng hành động đó đã kéo dài trong một khoảng thời gian và có thể vẫn chưa dừng lại. Bên cạnh đó, thì này cũng có thể diễn tả sự bực bội hoặc khó chịu khi một hành động lặp đi lặp lại.

• Công Thức

Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu về cấu trúc và cách sử dụng thì này để diễn đạt sự liên tục của hành động một cách chính xác.

Câu khẳng định:

Trong câu khẳng định, thì hiện tại hoàn thành tiếp diễn được sử dụng để nhấn mạnh quá trình hoặc sự tiếp diễn của một hành động bắt đầu trong quá khứ và vẫn đang tiếp tục ở hiện tại. 

Ví dụ 16: I've been helping my grandmother for over 3 hours without feeling tired. (Tôi đã phụ giúp bà tôi hơn 3 tiếng mà không thấy mệt)

Câu phủ định:

Để diễn tả một hành động chưa xảy ra trong suốt một khoảng thời gian hoặc không còn tiếp diễn đến hiện tại, chúng ta sử dụng câu phủ định của thì hiện tại hoàn thành tiếp diễn.

Ví dụ 17: My child has not been going to the park for many weeks. (Con tôi đã không được đi công viên trong nhiều tuần)

Câu nghi vấn:

Cấu trúc này được dùng khi muốn hỏi về một hành động đã diễn ra trong một khoảng thời gian nhất định và vẫn đang tiếp tục hay không

Ví dụ 18: Has she been wearing my clothes all day? (Cô ấy mặc đồ của tôi cả ngày đấy à?)

• Chức Năng & Cách Sử Dụng

Nhấn mạnh sự liên tục của hành động

Ví dụ 19: She has been following a strict diet for two months. (Cô ấy đã thực hiện chế độ ăn kiêng khắc nghiệt trong 2 tháng)

Nhấn mạnh sự liên tục của hành động, giống như một bản nhạc không có điểm dừng

Ví dụ 20: Despite his family's strong objections, he has been waiting outside his girlfriend's house all week. (Mặc dù gia đình ra sức ngăn cản, anh ấy đã đợi trước cửa nhà bạn gái suốt cả tuần)

Diễn tả sự bực bội hoặc khó chịu khi một hành động lặp lại nhiều lần

Ví dụ 21: You have been talking on the phone all day! Can you stop for a while? (Bạn đã nói chuyện điện thoại cả ngày rồi! Bạn có thể dừng lại một lúc không?)

• Dấu Hiệu Nhận Biết

Điểm chung của quá khứ đơn hiện tại hoàn thành và hiện tại hoàn thành là đều có những nhận biết bằng các trạng từ hay cụm từ chỉ thời gian. Hãy để ý những từ dùng để chỉ rằng một hành động đã kéo dài suốt một khoảng thời gian, vi dụ như for (trong khoảng), since (từ khi), all day (cả ngày), all week (cả tuần),...

Hãy cùng xem ngay bảng so sánh dưới đây để hiểu rõ hơn về cách phân biệt hiện tại hoàn thành và quá khứ đơn.

Hiện tại hoàn thành với quá khứ đơn với hiện tại hoàn thành tiếp diễn có thể giống nhau ở một số điểm. Thế nhưng, khi tách thành cặp so sánh sự khác nhau, mặc dù hiện tại hoàn thành và hiện tại hoàn thành tiếp diễn đều liên quan đến hành động bắt đầu trong quá khứ và có liên quan đến hiện tại, nhưng chúng có những điểm khác biệt quan trọng. Hãy cùng tìm hiểu để không phải dùng nhầm nhé.

Để sử dụng chính xác ba thì này, cần lưu ý một số điểm quan trọng dưới đây. Những chú thích này sẽ giúp bạn tránh các lỗi thường gặp và hiểu rõ hơn về cách dùng từng thì quá khứ đơn hiện tại hoàn thành và hiện tại hoàn thành tiếp diễn.