Bí Kíp Nắm Chắc Mệnh Đề Chỉ Mục Đích Trong Tiếng Anh

Mệnh đề chỉ mục đích (hay clause of purpose) là một mệnh đề phụ dùng để chỉ mục đích của hành động trong mệnh đề chính, thường được dịch là “để”. Nói đơn giản, nó giúp trả lời câu hỏi “Làm việc này để làm gì?”. Trong tiếng Anh, mệnh đề chỉ mục đích thường bắt đầu bằng các từ nối như to, in order to, so that,...

Ví dụ 1: She writes notes carefully to remember the lesson. (Cô ấy ghi chú cẩn thận để nhớ bài.)

Ví dụ 2: We plant trees so that the air can be clean. (Chúng tôi trồng cây để không khí trong lành.)
 

Cách sử dụng mệnh đề chỉ mục đích trong tiếng Anh rất đơn giản, bạn chỉ cần lưu ý hai thành phần chính, đó là: mệnh đề chính và mệnh đề chỉ mục đích (bao gồm từ/cụm từ nối và kết quả mong muốn khi thực hiện mệnh đề chính).

Khi sử dụng mệnh đề chỉ mục đích, bạn nên tuân theo một số quy tắc sau đây:

• Quy tắc 1: Quy tắc về chủ ngữ trong mệnh đề chỉ mục đích

Sự giống hoặc khác nhau của chủ ngữ trong mệnh đề chính và mệnh đề phụ (mệnh đề chỉ mục đích) quyết định cách chọn từ nối trong mệnh đề chỉ mục đích. 

Trường hợp 1: Nếu chủ ngữ giống nhau, bạn nên dùng các từ nối như to hoặc in order to, để nối mệnh đề chính và mệnh đề phụ.

Ví dụ 3: I carry a notebook to write down ideas. (Tớ mang sổ để ghi ý tưởng.)

Trường hợp 2: Nếu chủ ngữ khác nhau, bạn nên dùng các cụm từ nối như so that hoặc in order that với mệnh đề đầy đủ (chủ ngữ + động từ) theo sau đó.

Ví dụ 4: He opens the window so that we can breathe fresh air. (Anh ấy mở cửa sổ để chúng tôi hít thở không khí trong lành.)

Lưu ý: Nếu chủ ngữ giống nhau, bạn cũng có thể sử dụng các từ nối ở trường hợp 2 trong mệnh đề chỉ mục đích, tuy nhiên có thể không ngắn gọn như khi sử dụng các từ nối ở trường hợp 1.

Ví dụ 5: I bring money to buy my favorite book. = I bring money so that I can buy my favorite book. (Tôi đem tiền để mua quyển sách yêu thích của tôi.)

• Quy tắc 2: Cách sử dụng thì trong mệnh đề chỉ mục đích

Động từ trong mệnh đề chỉ mục đích thường được chia ở thì hiện tại hoặc tương lai (dùng với can, will), vì mục đích hướng đến kết quả sau hành động. Do đó, bạn không được dùng thì quá khứ nếu đang nói về mục đích ở hiện tại.

Ví dụ 6: She saves money to buy a new phone. (Cô ấy tiết kiệm tiền để mua điện thoại mới.)

Tuy nhiên, nếu với bối cảnh trang trọng hoặc tình huống giả định, thì quá khứ (ví dụ: "so that he could...") vẫn có thể được sử dụng.

• Quy tắc 3: Quy tắc phủ định trong mệnh đề chỉ mục đích

Bạn có thể thêm từ có ý nghĩa phủ định vào mệnh đề chỉ mục đích nếu muốn diễn đạt ý “không muốn điều gì xảy ra”.

Ví dụ 7: I run quickly to avoid missing the bus (Tớ chạy nhanh để không lỡ xe buýt.)

Mệnh đề chỉ mục đích trong tiếng Anh có nhiều cách diễn đạt, từ đơn giản đến phức tạp, tùy vào ngữ cảnh. Dưới đây là bảng tổng hợp các cấu trúc cụm từ và mệnh đề chỉ mục đích phổ biến.

• Các Cấu Trúc Mệnh Đề Chỉ Mục Đích Thường Gặp 

Thông thường, mệnh đề chỉ mục đích có ba dạng chính: mệnh đề cùng chủ ngữ, mệnh đề khác chủ ngữ, và mệnh đề chỉ sự đề phòng.

Cấu trúc 1: Mệnh đề cùng chủ ngữ

Khi mệnh đề chỉ mục đích có cùng chủ ngữ với mệnh đề chính đứng trước, bạn có thể sử dụng 3 cấu trúc từ nối là to, so as to và in order to.

Ví dụ 8: I study grammar to pass my English test. (Tớ học ngữ pháp để thi đậu tiếng Anh.)

Ví dụ 9: She trains hard in order to compete in the race. (Cô ấy tập luyện chăm chỉ để tham gia cuộc đua.)

Ví dụ 10: He wakes up early so as to exercise. (Anh ấy dậy sớm để tập thể dục.)

• Loại 2: Mệnh đề khác chủ ngữ

Nếu bạn nhận thấy mệnh đề chính và mệnh đề chỉ mục đích có 2 chủ ngữ khác nhau, thì bạn nên nối hai mệnh đề này bằng các từ nối in order that và so that.

Ví dụ 11: They save water so that everyone can use it later. (Họ tiết kiệm nước để mọi người dùng sau.)

Ví dụ 12: The teacher repeats lessons in order that students may understand better. (Giáo viên lặp lại bài để học sinh hiểu tốt hơn.)

• Loại 3: Mệnh đề chỉ sự đề phòng

Đối với những trường hợp cần dịch là “để phòng/nhằm đề phòng việc gì đó xảy ra”, bạn có thể sử dụng mệnh đề chỉ mục đích với từ nối in case/in case of.

Ví dụ 13: I bring a jacket in case it gets cold. (Tớ mang áo khoác phòng khi trời lạnh.)

Ví dụ 14: We keep a flashlight in case of losing power. (Chúng tôi giữ đèn pin phòng khi mất điện.)

• Một Số Biến Thể Của Mệnh Đề Chỉ Mục Đích

Ngoài các cấu trúc tiêu chuẩn, mệnh đề chỉ mục đích còn có một số biến thể hiếm gặp. Chúng mang sắc thái ý nghĩa đặc biệt hoặc được dùng trong những ngữ cảnh cụ thể. Những biến thể này giúp bạn diễn đạt linh hoạt hơn khi viết hoặc nói, dưới đây là các cấu trúc biến thể phổ biến:

Lest + S + should + V: Đây là cấu trúc biến thể trang trọng, phổ biến trong văn học hơn giao tiếp hàng ngày, mang ý tránh điều gì xảy ra, tương tự so that + S + does/do/will not + V.

Ví dụ 16: He locked the door lest someone should enter. (Anh ấy khóa cửa để không ai vào.)
In the hope that + S + V: Đây là cấu trúc biến thể của mệnh đề chỉ mục đích, nhấn mạnh hy vọng hoặc mong muốn thay vì mục đích trực tiếp, thường dùng trong văn kể chuyện.

Ví dụ 17: She worked late in the hope that she would impress her boss. (Cô ấy làm việc khuya để hy vọng gây ấn tượng với sếp.)

Để nắm vững mệnh đề chỉ mục đích, dưới đây là các chú thích quan trọng giúp bạn hiểu sâu và áp dụng chính xác:

Clause of Purpose: Thuật ngữ tiếng Anh cho mệnh đề chỉ mục đích, thường xuất hiện trong ngữ pháp học thuật và bài thi.

In Order To: Cấu trúc trang trọng hơn to, thường dùng trong văn viết hoặc nói chính thức để nhấn mạnh ý định.

So That: Cấu trúc linh hoạt, dùng khi cần mệnh đề đầy đủ với chủ ngữ và động từ, đặc biệt phù hợp khi chủ ngữ khác nhau.

In Case: Diễn đạt ý dự phòng, có thể đi với mệnh đề (S + V) hoặc danh động từ (V-ing) tùy ngữ cảnh.

Lest: Biến thể hiếm của cụm từ chỉ mục đích, mang ý tránh điều gì, thường kết hợp với should trong văn phong cổ điển.